Kampuni ya madini ya Canaco yathibitisha wingi wa dhahabu wilayani Handeni, mkoani Tanga
WILAYA ya Handeni ni kati ya maeneo yaliyobarikiwa kuwa na
rasilimali nyingi, yakiwamo madini aina ya dhahabu nchini Tanzania, huku kwa kikubwa
yakipatikana katika milima ya Magambazi, Km 30 kutoka Handeni mjini.
Msimamizi
Mkuu
wa Kampuni ya utafiti wa madini ya Canaco Tanzania Ltd, Bavon Mwaluko
akiwaonyesha waandishi wa habari
sampuli za udongo zilizofanyiwa utafiti na kampuni yake kwenye mlima wa
Magambazi Wilayani Handeni, Mkoani Tanga na matokeo kuonyesha kuwa eneo
hilo lina madini aina ya dhahabu yenye ubora mzuri.
Kuwapo kwa rasilimali hiyo kumeweza kuisaidia wilaya hiyo
kimapato pamoja na wananchi kwa nia ya kujikimu kimaisha juu ya shughuli za
uchimbaji na uuzaji wa madini kwa ujumla.
Sampuli
ya
udingo uliotumika kufanyia utafiti na Kampuni ya utaifiti ya Canaco
Tanzania Ltd wakati wa kazi ya kutafiti madini kwenye mlima wa Magambazi
Wilayani Handeni Mkoa wa Tanga
kazi hiyo ilifanyika tangu mwaka 2007 na mwaka jana ikatoka na mtokeo
yanayoonesha kuwa eneo hilo lina madini aina ya dhahabu yenye ubora na
daraja zuri.
Pia kuwepo kwa madini hayo kunawavutia watu wengi
kutoka ndani na nje ya nchi kuja kutafuta madini hayo.
Mfanyakazi wa Kampuni ya utafiti wa madini ya Canaco
Tanzania Ltd, akichambua sampuli za udongo uliochimbwa katika mlima wa
Magambazi ambao utafiti umeonyesha kuwa yapo madini yenye ubora na daraja zuri
katika soko.
Awali eneo hilo lilikuwa linamilikiwa na wachimbaji wadogo
waliokuwa wanatumia zana duni za kuchimba pamoja na kukabiliwa na ukosefu wa
teknolojia ya vifaa vya uchimbaji.
Jambo hilo limewafanya wakati wote waonekane ni masikini na
wanaopata wasiwasi dhidi ya uharibifu wa mazingira sanjari na kupata mali
kidogo tofauti na matarajio ya kazi yao.
Hatua hiyo ilisababisha serikali ya Wilaya ya Handeni
kuwakaribisha wawekezaji wageni ambao kwa kutumia teknolojia ya kisasa
wataweza kuchimba kwa ufanisi na wakati huo huo kulipa kodi itakayofanikisha kuboresha
maisha ya wananchi wote.
Kampuni hiyo si nyingine, ila ni CANACO. Hawa ni moja ya
wadau wa madini waliopewa fursa hiyo ya kufanya tafiti tafiti za uwepo wa
dhahabu katika eneo hilo.
Meneja Utafiti wa kampuni hiyo, Bavon Mwaluko anasema
kuwa waliingia katika eneo hilo mwaka 2007 kwa ajili ya kuendesha shughuli
za utafiti wa madini yaliyoko kama hatua za awali kabla ya kuanza kazi ya
ujenzi wa mashine kwa ajili ya uchimbaji.
Walipoingia walikubaliana na wenyeji waliokuwa wakimiliki
maeneo hayo ambao walikuwa wanaendesha shughuli za uchimbaji mdogo na
walitumia fedha nyingi kuwalipa fidia ili wafanye shughuli hiyo.
Tafiti walizokuwa wanazifanya ni pamoja na kujua aina ya
miamba iliyobeba dhahabu kwenye eneo hilo imeelekea upande gani pamoja na tabia
za kijiolojia za mimba hiyo bila kusahau thamani ya dhahabu itakayozalishwa.
“Kabla ya kuanza zoezi la uchimbaj ni lazima kufanya tafiti
ili kujua tabia za miamba ukizingatia mingine inaweza kuwa na milipuko au ni
sehemu ya chanzo cha maji, hivyo shughuli hiyo kuwa na uharibifu wa mazingira,”
alisema Mwaluko.
Mwaluko anasema mwaka 2008 waliendeleoa na utafiti pamoja na
ukaguzi wa eneo la mradi ili kujua aina ya madini yaliyokuwapo ambapo mwaka
2009 hadi 2010 walianza rasmi uchimbaji katika eneo la magambazi baada ya matokeo
ya awali kuonyesha kuwa kulikuwa na madini ya kutosha.
Mwaka 2012 walifanya utafiti wa mwisho ili kujua iwapo
uchimbaji utaanza utaweza kudumu kwa miaka mingapi ili katika kazi hiyo
kusitokee mkanganyiko wowote.
Anasema kuwa kampuni zinazofanya kazi ya utafiti wa madini
nchini
zinapaswa kuweka wazi shughuli zao kwa wananchi ili waondokane na dhana ya kudaiwa kuwa wanahamisha malighafi hiyo na kuipeleka katika nchi zao.
“Si kweli kuwa kampuni za utafiti zimekuwa zikihamisha nje
madini bali kinachofanyika ni kupeleka sampuli ya udongo katika
maabara zilizoko mjini Mwanza na nje ya nchi kwa ajili ya kupata
matokeo.
“Wakati wa kufanyika utafiti tunapopeleka sampuli ya udongo kwenye
maabara kuna mchakato mrefu wenye uwazi ambao hupitia na kuchunguzwa na vyombo vya dola kama Mamlaka ya Mapato na Usalama wa Taifa na ikikamilika, lazima irejeshwe kwa utaratibu
ule ule,” Alisema.
Anasema ukweli ni kwamba kampuni zilizojikita hasa katika kutafiti
madini baada ya kupata kibali hulazimika kuwekeza kikamilifu, hivyo si rahisi kufanya hujuma zinazoweza kuhatarisha utendaji
kazi wao ndani na nje ya nchi.
Anasema nchini Tanzania maabara inayofanya kazi ya kutoa majibu ya
sampuli za madini ni moja na ipo jijini Mwanza, huku ikielemewa na wingi wa kazi wanazoepelekewa.
zinapaswa kuweka wazi shughuli zao kwa wananchi ili waondokane na dhana ya kudaiwa kuwa wanahamisha malighafi hiyo na kuipeleka katika nchi zao.
“Si kweli kuwa kampuni za utafiti zimekuwa zikihamisha nje
madini bali kinachofanyika ni kupeleka sampuli ya udongo katika
maabara zilizoko mjini Mwanza na nje ya nchi kwa ajili ya kupata
matokeo.
“Wakati wa kufanyika utafiti tunapopeleka sampuli ya udongo kwenye
maabara kuna mchakato mrefu wenye uwazi ambao hupitia na kuchunguzwa na vyombo vya dola kama Mamlaka ya Mapato na Usalama wa Taifa na ikikamilika, lazima irejeshwe kwa utaratibu
ule ule,” Alisema.
Anasema ukweli ni kwamba kampuni zilizojikita hasa katika kutafiti
madini baada ya kupata kibali hulazimika kuwekeza kikamilifu, hivyo si rahisi kufanya hujuma zinazoweza kuhatarisha utendaji
kazi wao ndani na nje ya nchi.
Anasema nchini Tanzania maabara inayofanya kazi ya kutoa majibu ya
sampuli za madini ni moja na ipo jijini Mwanza, huku ikielemewa na wingi wa kazi wanazoepelekewa.
“Hii dhana ni potofu na inatokana na ukweli kuwa nchini hapa
taaluma ya utafiti ni ngeni katika mambo mengi hivyo baadhi ya viongozi
wanaamini hicho kinachosemwa,” alisema.
Juu ya uhusiano unaowazunguuka, Mwaluko anasema wakati wa
shuguli za utafiti waliajiri vijana zaidi ya 300 kutoka katika maeneo
yanayaozunguka eneo hili ili kuwanufaisha kiuchumi.
Anasema walishindwa kabisa kuchukuwa watu kutoka nje ya nchi
kwa ajili ya kuwapatia mwangaza wa kimaisha na kuingia katika mfumo mzuri
katika mlolongo wao kimaisha.
Mbali na mazuri yote hayo, Mwaluko hakusita kusema kuwa kwa
sasa shughuli zao hizo zimesitishwa kwanza na serikali, huku wakiamini kuwa wanatarajia
kuwatumia vijana wengi pindia uchimbaji zitakapoanza.
Kipaumbele kwa vijana wa maeneo ya jirani kama vile vijiji
vya Nyasa na Madebe ambapo wanatarajia uzalishaji utakapoanza, vijana 1000
watapata ajira ya kudumu kwenye mgodi.
Katika kusaidia miradi ya kijamii wameweza kukarabati
shule ya msingi Nyasa kwa kujenga majengo bora pamoja na kuweka thamani na
kununua vitabu vya kiada kwa matumizi ya wanafunzi shuleni hapo pia kuwajengea
kisima kwa ajili ya kuuzamaji ili shule iweza kupata fedha kwa matumizi yake
madogo madogo.
Nae Mwalimu Mkuu Shule ya Msingi Nyasa Fabian Msofe anasema
kuwa kabla ya kampuni ya CANACO haijafika kwenye eneo hilo shule hiyo
ilikuwa kwenye mazingira magumu sana kwani kulikuwa na madarasa 3 tu
ambaya nayo hayakuwa katika hali nzuri na hakukuwa na ofisi ya walimu wala
mwalimu Mkuu.
Mwenyekiti wa kijiji cha Nyasa Shaban Ali, anasema kuwa
tangu kampuni hiyo iingine kwenye eneo lao wameweza kuwafanyia mambo mengi ikiwamo
ujenzi wa visima virefu viwili pamoja na kutoa nafasi za ajira kwa vijana wa kijiji
hicho.
“Kwakweli tulikuwa tumesahaulika kwani huku Nyasa ni mbali
kutoka na ubovu wa barabara lakini walipofika hawa wawekezaji wameweza
kutusaidia tatizo la maji ila shida ipo kwenye zahanati kwani hakuna kwa sasa,”
alisema.
Nae Mwanaid Ali anasema kuwa wanalazimika kwenda umbali wa
zaidi ya Km 35 kupata huduma za afya kwenye hospitali ya Wilaya ya Handeni
lakini kwa uwepo wa kampuni hii umeaidia kutupa usafiri pindi tunapo hitaji
kupeleka mgonja hospitali.
“Kina mama wengi waliweza kupoteza maisha hapo awali
kutoka na ukosefu wa huduma ya afya karibu na kijiji kwani usafiri tuliokuwa
tunautegemea ni pikipiki au umgonjwa akokotwe kwenye baiskeli na wanaume likiwa
jambo la hatari,” alisema.
Hata hivyo Ali ameongeza kuwa chagamoto inayowakabili
kwasasa ni wachimbaji wadogo wamekuwa ni kikwazo kwani kwa sasa eneo hilo
linamgogoro na kesi ipo mahakamani ndio wanaokwamisha shuguli zamaendeleo
kwenye eneo hilo.
“Tuliahidiwa kujengewa zahanati katika eneo hili ili
kurahisisha upatikanaji wa huduma hiyo karibu na wananchi lakkini imeshindika
na kutoka na wacimbaji wachache kuwapeleke wawekezaji hao mahakani kwa ajili ya
kudai fidia,” alisema.
Wananchi wachache walikubali kujiunga kwenye kikundi na
kuuza eneo kisheria na CANACO waliwalipa Mil200 sasa kuna baadahi walikata
kuuza baada ya kuona wenzao wamefanikiwa wanataka walipwe fidia wakati
walikataa kuunga mkono na kuuza maeneo yao,” alliongeza.
Post a Comment